ZEYTİNLE ZENGİNLEŞEN BİR HAYAT

“Bir zeytin ağacı gibi, ne güzel

Denize yakın olacaksın,

Uzayan dallarında, yapraklarında ışık

Ta derinlerde köklerin.

Bir zeytin ağacı gibi, bin yıl severek

Yaşamak her gün…” der şair Arif Damar. Onun gibi daha birçok edebiyat üstadı; eserlerinde zeytini ve zeytinin değerini işlemişlerdir. Kimi zaman şarkılarda, kimi zaman romanlarda kimi zaman da şiirlerde karşımıza çıkmıştır zeytin. Destanlara yakışan bir değerdir aynı zamanda da. “Zeytin gözlüm sana meylim nedendir” geçmiştir güftelerde. Türkülerimizde gizlenmiştir zaman zaman da. Güzelliğin, bereketin anlatımıdır. Bir Anadolu öyküsünde birden bire belirivermiştir zeytin, zeytin ağacı. 

Kültürümüze damga vurmuş bir yemiştir, şifa kaynağıdır. Taşıdığı anlam yüz yıllardan beri bu topraklarda emanettir bizlere. Gelinlerin çeyizinde işlediği figürdür zeytin. Asker yolu bekleyen yarenlerin özlemlerinde saklıdır. Yaradana yalvarışlarda, semaya kalkan ellerle dualara serpiştirilmiştir. Hasat zamanı şenliklerde süslemedir zeytin.

Birçok yerleşime de adını vermiştir. Denizli İlimize bağlı Pamukkale İlçemizin şirin bir köyün adıdır “Zeytinköy” örneğin. Mahalle isimlerinde çıkmaktadır karşımıza, ya da bir park, yeşil alana verilmiştir zeytin adı.  

Türkçe 'zeytin' kelimesinin kökeni İbranice 'zait', Arapça 'zaitum'a dayanmaktadır. Orta Asya'dan Anadolu'ya gelen Türkler önce Arapça'nın etkisiyle 'zeytun', daha sonra 'zeytin' demişler. Girit Uygarlığı’nda 'elaiwa' sözcüğü hem 'zeytin', hem de 'yağ' anlamında kullanılmıştır. Nasıl ifade edilirse edilsin, zeytin bu toprakların, bu topraklardaki medeniyetlerin asli ürünüdür. 

Dünyanın değişik coğrafyalarında da önemlidir Zeytin. Peru, Meksika, Şili, Arjantin ve Uruguay’da sofralık zeytinlik yetiştirilmektedir. Peru’da İspanyolca konuşulduğu için zeytine ‘aceituna’ denilmektedir. Fransa’da zeytin ağacı çok değil ama güzel zeytinlikler vardır. Fransızlar zeytine tıpkı Almanlar ve İngilizler gibi ‘olive’ demişlerdir. Lübnan, Fas, Cezayir, Tunus, Suriye, Libya ve Mısır gibi Arapça konuşulan ülkelerde zeytinin karşılığı ‘zaitun’ dur. Uzakdoğu’da Çin’de ise zeytinin karşılığı ‘ganlan’ dır. Japonlar zeytinyağını ‘sağlık yağı’ olarak adlandırmışlar ve ‘oribu’ demişlerdir. Yunanlar ise ‘elaia’ dedikleri zeytini dünyada en çok tüketenler arasında yer almaktadır. Güney Afrika’da da zeytin yetiştirilmektedir ve İngilizce ‘olive’ olarak söylenmektedir. Ruslar zeytine hem ‘maslina’, hem de ‘oliwka’ demektedir. 

Sonuçta insanoğlunun nefes aldığı her yerde olduğu gibi zeytin ülkemizde de çok değerlidir. Bu kadar sağlığa yararlı olan zeytini hijyenik koşullarda üretip dalından sofralarımıza getiren kurumsal ve marka değeri olan markalar tercih edilmelidir. Sağlıklı ve zeytinli günlere….